Bir topluma bağlı olan kimsələr, necə olmalıdırlar? dünyanın harda yaşamaqlarına baxmayaraq, özlərini necə aparmalıdırlar. dünyada bir sıra özəlliklər dünyalıq olsa da, bir sıraları milltlərə, ümmətlərə(bir dinə bağlı toplum) ayid özəlliklərdir. bu özəllikləri kimlik özəllikləri tərifləyiblər. təriflənməklərə baxmayaraq, ortaq özəllikləri olan kimsələr, onları(kimlik özəlliklərini) yaşadıqda, ya da yaşatdıqda ortaq özəllikləri ortaq ola bilirlər. bir topluma bağlı olanların bütünü, toplumlarının özəlliklərini daşımaq görəvlisi olmazlar.
Çevrələri dəyişildikdə özlərini dəyişdirə bilərlər. dünyada güclü olan toplumlara bağlı olanların içində özəlliklərini saxlayanlar lap çox olar. onların çevrələrinin dəyişilmələrinə baxmayaraq egəmənlikləri sürən yerlərdə heç zaman kimliklərini dəyişməyə çalışmazlar.
Azərbaycanlılar bir toplum olaraq son yüz illikdə egəmənliklərini əldən verəndən sonra, kimlik özəllikələrini dəyişdirəmək zorunda qaldılar.
Toplumda dəyişiklər zaman sürəsində oluşduğunu nəzərə alsaq, Azərbaycan kimliyinin özəlliklərini itirəmək izlərini aydıncasına görə bilərik. kimlik itirmələrini hər kəs bir cür yorur. azərbaycanın kimlik özəllikələri ruslar, farslar, türkiyəlilər, inglosaksan kimlik özəlliklərinin basqıları altında dəyişilir.
Hərdən elə nəzərə gəlir, hər bir basqı alanına yaxın yaşayan kimsələr özlərinin onlara basqı yapan toplumların parçasına dönüşürlər. özlərinə aldırmadan başqa toplumların kimlik özəllikələrini savunurlar.
Basqıların fərqli yönləri olduqlarına görə, özgə özəllikləri mənimsəməklər fərqli olur. amerika toplumunun özəllikləri dünyalaşdıqları üçün, başqa toplumların tərəfindən mənimsənilməyi lap çox olur. bütün toplumlarda amerikaya oxşatmaları tapa bilərik. onlara oxşamaq üçün öz toplum özəlliklərini yadırqamağa fəxr eləyirlər.
Azərbaycanlılar türkiyə özəlliklərini özlərinə yaxın bildikləri üçün, könüllü olaraq türkiyə toplumunun özəlliliyini alırlar. türkiyənin özü isə avrupa özəlliyini götürdüyü üçün, azərbaycan kimlik özəlliyi daha çox yadırqanılır.
Ruslarla farsların basqıları çılxa olduğu üçün, yanaşmalar da fərqli olub. azərbaycan keçmişdə bir sıra özəlliklərini farslara verdikələri üçün, kültürl özəlliklərini bir bölümünün itirməyi az olur(farslara verdikləri bölüm). farslarla yanaşmada dil özəlliyin daha çox gözə çarpır .
Rusların indilikdə müstəqim basqıları azalsa da, xuylarını onların kültürəl alanında olan azərbaycanlılara çatdırıblar.
No comments:
Post a Comment