XOCALI FACİƏSİ; musəlman‌ların otanc‌lı yenilmələ‌rinin ardı

     Bölgəmiz ( orta doğu ) tək‌allah‌lıq din‌lərinin, yetişdi‌iy bölgə sayılır. ortaduğu, mədəniyyət‌lərin yarnıb, toqquşan yeri dir. ortaduğu da, tarix xatırladığı qədər toqquşmamış yüz‌illər, on‌il‌lər bəlkə də il‌lər olmayıb. hər zaman burda yaşayan‌ların din, dil, yaşam‌tərzi fərqlik‌ləri, onların aralarında toqquşmalara nədən olub.

     Dünyada üç böyük ibrahimi adlanan tohidi din‌lərin, müqəddəs torpaq‌ları orta-doğuda dır. bu din‌lərin arasında yəhud dinində olan adam‌larının say‌azlığını nəzərə alsaq, böyük savaş‌lar xırıstı‌yan‌larla müsəlman‌ların arasında olub.

      ‌Xaç savaş‌ları, yetdi‌yüz il sürdü. bu savaş‌ların sonunda müsəlman‌lar ilk baxış‌da qazandıq‌larına baxmayaraq, xırıstı‌yan‌ların oyanış‌larına səbəb oldu. üz-üzə savaşda müsəlman‌lar qazansalar da, xırıstı‌yan‌lar müsəlman‌ları içə‌ridən yenməyi düşündülər. necə ki son yüz ildə xırıstı‌yan‌lar istə‌dikləri yerlərdə istə‌dik‌ləri içsləri görüb‌lər. xırıstı‌yanlıq‌ görüş‌ləri kiçik bölgə‌lərdə aydın görülsə də, böyük alanlarda ayınlaşmaqdan gizlədiliblər.

    Aşkarda xırıstı‌yanlıq, xırıstı‌yan‌ların tarixi toqquşma yerlərində üz verib. ona görə də Azərbaycan, xırıstı‌yan‌ların həcmə‌sinə açıqca məruz qalıb. azərbaycan‌da xırıstı‌yanlıq görüşülə neçə dönə soy‌qırım‌lar olub. birinci dünya savaşında, Azərbaycanın urmu, Salmas , Xoy bölgə‌lərində soyqırım üz verib. onla birlikdə Bakı, Quba, İrvan və bir çox başqa yerlərdə üz verib. bir ömür azərbaycanlı‌ların egəmənlikələri altında rahat yaşayan erəməni‌lər, macal tapdıqda əllərindən gələni əsirgə‌mə‌dilər.

   Müsəlman‌ların yenilmək vaqtında, müsəlman‌lar birbirlərilə düşmanlığa başladılar. bu düşmanlığın toxumunu xırıstı‌yan‌lar səpsə‌lər də, müsəlman‌lar yeritməmə‌li dirlər.

    Yirmi il öncə erməni‌lərin yaratdığı soy‌qırımına, azərbaycanlı‌lardan başqa müsəlman‌lar təkcə baxdılar. yuxarı başı pis‌lə‌dilər. onların içində erməni‌ləri dəstək‌ləyənlər də oldu. ancaq bütün xırıstı‌yan ölkə‌ləri erəməni‌lərdən yana oldular. qırlan‌lar azərbaycanlı‌lar oldu. qadağalar da elə azərbaycanlı‌lara kəsildi. özü də, amerika, rusya, fəransa, inəgliz və bir çox başqa demokurat simgəsi olanların öndərlikləri ilə.